İsrail askerlerinin Gazze’de elleri ve gözleri bağlıyken gözaltına aldıkları kişilerin videolarını internette paylaşmaları uluslararası hukukun ihlali olabilir. BBC’ye konuşan avukatlar, savaş hukukuna göre tutuklu kişilerin aşağılanmasının veya kamuoyu önünde ifşa edilmesinin yasak olduğunu söylüyor.
BBC’nin doğrulama hizmeti olan BBC Verify, kasım ayından bu yana İsrail askerlerinin paylaştığı yüzlerce saatlik görüntüleri izleyerek gözaltındaki 8 kişinin kimliğini tespit etti.
İsrail ordusu, görüntülerden birini çeken askerin sözleşmesinin feshedildiğini ve bu tür görüntülerin ordunun değerlerini yansıtmadığını belirtti. Diğer sorularımıza cevap vermedi.
Birleşmiş Milletler’in uluslararası ceza mahkemeleri baş danışmanı Dr. Mark Ellis, bu videoların savaş esirlerine ilişkin uluslararası kuralların ihlali anlamına gelebileceğini söyledi.
Üçüncü Cenevre Sözleşmesi’nin 31. maddesi, savaş esirlerinin şiddetten, tehditlerden, aşağılanmadan veya kamusal meraktan korunması gerektiğini belirtmektedir.
Tespit ettiğimiz görüntülerden 8’i İsrail askerlerinin kamusal alanlarda çektiği ve internette kamuya açık olarak paylaştığı videolardı.
Avukatlar, İsrail askerlerinin videodaki davranışlarının kötü muamele olarak sınıflandırılabileceğini söylüyor.
Videolardaki askerler kimliklerini gizlemeye gerek duymayan muvazzaf askerlerdir.
Bu askerlerden biri de Yossi Gamzoo Letova’dır.
Aralık ayının başından bu yana YouTube hesabına birçok görsel yükledi. Bağlı olduğu birim de görsellerde görülüyor.
24 Aralık 2023’te paylaştığı videoda, gözaltında bulunan, elbiseleri çıkarılmış, elleri bağlı ve elindeki yaradan kan akan bir Filistinlinin sorgusu yer alıyor.
Videoda yer alan okulun logosu sayesinde buranın Gazze’nin kuzeyindeki Gazze Koleji binası olduğunu belirledik.
Videonun devamında gözaltına alınan Filistinlinin sokakta çıplak ayakla yürüdüğü görülüyor.
Konuyla ilgili açıklama yapan İsrail ordusu, görüntünün sorgulama sırasında çekildiğini, Filistinli şahsın yaralanmadığını, görüntüleri yayınlayan askerin sözleşmesinin feshedildiğini belirtti.
VİDEOLAR KALDIRILDI
Letova’nın paylaştığı bir başka videoda ise yüzlerce tutuklu Filistinlinin stadyuma götürüldüğü görülüyor.
Stadın Gazze’deki Yermuk Stadyumu olduğu belirlendi.
Videoda gözaltına alınan kişilerin birçoğunun kıyafetleri, geriye yalnızca iç çamaşırları kalana kadar çıkarılıyor. Bazılarının gözleri bağlandı ve yere diz çökmeye zorlandı.
Stadyumda kalenin üzerinde İsrail bayrağı asılı, ortada diz çökmüş üç kadın var.
Birden fazla kez kadraja giren İsrail askeri, geri çekildiğinin farkında gibi görünüyor.
Üniformasının üzerindeki işaretlerden yarbay veya tabur komutanı olduğu anlaşılıyor.
Letova’nın YouTube hesabında paylaşılan bu iki video, BBC’nin İsrail ordusuyla temasa geçmesinden kısa bir süre sonra silindi.
TİKTOK VİDEOLARI
Başka bir İsrail askerinin TikTok’a yüklediği iki videoda gözleri bağlı ve gözaltına alınan Filistinliler yer alıyor. Silahlı İsrail askerleri bu insanların yanında poz veriyor.
14 Aralık’ta paylaşılan bir görselin arka planında İbranice rap müzik var.
Videoda baş parmağını yukarı kaldırarak poz veren İsrail askerinin adının Ilya Blank olduğu belirlendi.
Paylaştığı başka bir görüntüde gözleri bağlı ve yere yatırılan bir adamın etrafı İsrail askerleri gibi görünen kişilerle çevrili.
Videolarda kullanılan fotoğraflardan bazılarının Gazze’nin kuzeyinde çekildiği belirlendi.
Görüntüler İsrail ordusu ve TikTok ile temasa geçilmesinin ardından kaldırıldı.
İŞİN HUKUKİ BOYUTU
BM danışmanı Dr. Mark Ellis, savaş esirlerinin aşağılanmaması, aşağılanmaması ve kamuoyunun ilgisini çekmemesi gerektiğini söylüyor:
“İnsanları iç çamaşırlarıyla gezdirmek ve videoya çekmek kesinlikle bu kuralın ihlalidir. Mevcut kurallar bunların hiçbirine izin vermemektedir.”
İsrail ordusunun etik kurallarının hazırlanmasına yardımcı olan Prof. Asa Kasher, bu görüntülerin İsrail ordusunun kendi kurallarına da aykırı olduğunu belirtiyor.
Gözaltına alınan kişinin üzerinde silah olup olmadığının anlaşılması için kısa süreliğine kıyafetlerinin çıkarılabileceğini söyleyen Kasher, bu anların kayıt altına alınmasının ve kamuoyuyla paylaşılmasının bir anlamı olmadığını vurguluyor:
“Onları aşağılamak için yarı çıplak bıraktılar.”
İnsan hakları avukatı Michael Mansfield da bu görüntünün Birleşmiş Milletler mahkemesi tarafından incelenmesi gerektiğini belirtiyor:
“Düşmanlık sırasında savaş esirlerine nasıl davranılması gerektiği konusunda çok katı kurallar var. Bunlara saygı duymalısınız.”
Altı videosunu gönderdiğimiz TikTok, platformun kurallarını ihlal ettiğini söyledi.
TikTok, “şiddet içeren trajedilerin kurbanlarını küçük düşürmeyi amaçlayan” içeriğe tolerans göstermediklerini belirtti.
Bu görüntüler daha sonra platformdan kaldırıldı.
Bir YouTube sözcüsü de 7 Ekim’den bu yana on binlerce zararlı görseli kaldırdıklarını, binlerce hesabı kapattıklarını ve yüklenen içerikleri izleyen gruplara sahip olduklarını belirtti.
